معرفی شهرستان لامرد

شهرستان لامرد با مساحت 3932 کیلومتـرمربع درفاصله 446 کیلومتری از مـرکز استان(شیراز)، در جنوبـی ترین نقطه استان فارس و همجوار با دو استان هرمزگان و بوشهر واقع شده است. از شمال با شهرستان های لارستان وخنج از جنوب و شرق با استان هرمزگان، از جنوب غرب با شهرستان مهر و استان بوشهر همسایه می باشد. نزدیکی شهرستان به حوزه کشورهای خلیج ­فارس، در کنار آن وجود فرودگاه بین ­المللی باعث ایجاد دسترسی آسان جهت گردشگری شده است.

طبق تقسیمـات کشوری شهرستـان لامرد از 4 بخش به نام های مرکزی،چاه ورز. اشکنـان، ‌علامرودشـت، تشکیل شده است وطبق آخرین سر شماری جمعیت شهرستان لامرد‌83916 نفراست.

کارخانجات

کارخانجات آلومنیوم در این منطقه در حال احداث است و کارخانه  سیمان از جمله کارخانه‌های احداث شده در این شهرستان می‌باشد. فرودگاه بین‌المللی لامرد در سال ۱۳۶۴ افتتاح شده و به شهرهای تهران (دو بار در هفته)، شیراز،  لاوان و کشورهای کویت، قطر سوریه وامارات متحده عربی پرواز دارد. استقرار منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی بر در این شهرستان زمینه توسعه پایدار آن را فراهم آورده است.

تجارت

تجارت در این منطقه با سفر مردم آن به کشورهای حاشیه خلیج فارس جهت کسب درآمد، دارای قدمت است.

کشاورزی

محصولات کشاورزی شهرستان لامرد طبق مستندات لغتنامه دهخدا، عمدتاً تنباکو بوده که به صورت وسیع کشت می‌شده‌است. باغات خرما و کشت گندم و صیفی جات از محصولات اصلی منطقه لامرد بوده که کشت آن‌ها همچنان در اطراف شهر ادامه دارد.

جغرافیا

شهرستان لامرد با ۵۶۸۳/۴ کیلومتر مربع مساحت در طول جغرافیایی ۵۲ ۵۴ و عرض جغرافیایی ۲۷ ۲۸ در جنوبی‌ترین نقطه استان فارس واقع شده‌است به‌طور دقیق در ۴۰۵کیلومتری شیراز و ۱۴۰ کیلومتری خنج قرار دارد و ۴٫۶٪ از مساحت کل استان را به خود اختصاص داده‌است. با اختلاف ارتفاع ۴۵۰ تا۵۰۰ متر از سطح دریا و متوسط بارندگی سالیانه حدود ۲۵۰ میلی‌متر با ویژگی سیل آسا در مدت کوتاهی از سال (سه ماه سال) و تبخیر سالیانه ۴۰۰۰ میلی‌متر دارای آب و هوای گرم و خشک می‌باشد، حداکثر گرما در فصل تابستان ۵۰درجه سانتیگراد بالای صفر و سردترین زمان آن صفر درجه سانتیگراد می‌باشد.

محدوده شهرستان لامرد

شهرستان لامرد از شمال و شمال شرقی به شهرستان لارستان و، از جنوب و جنوب شرقی شهرستان پارسیان و شهرستان بندر لنگه، و از سمت مشرق به شهرستان بستک و از طرف مغرب به شهرستان مهر محدود می‌گردد.

 

 

وضعیت توپوگرافی

شهرستان لامرد از جمله هموارترین مناطق استان فارس است، این شهرستان به صورت خطی است که از چند رشته کوه موازی که جهت آن‌ها از شمال غربی به سوی جنوب شرقی است تشکیل یافته و دشتهای هموار و نسبتاً پهناوری چون «علامرودشت»، «دشت مرکزی» که در میان رشته کوه‌های مذکور جای دارند نواحی هموار و مسکونی آن را تشکیل می‌دهند. رشته کوه سادول، واقع در جنوب، آن را از شهرستان «بندر پارسیان» جدا می‌کند و کوه‌های «تخته سروه دیوانی»، «تنگ خور و هوا» آن را از شهرستان «لار» جدا می‌سازد و کوه‌های «ماده» و «هفتچین» مرز میان این شهرستان و شهرستان کنگان را تشکیل می‌دهند. کوه لنگه آسیایی با ارتفاع ۱۶۹۴ متر بلندترین کوه این شهرستان است و کوه‌های «تنگ خور» (۱۴۶۳ متر) و «علامرودشت» (۱۴۳۰ متر) نیز از دیگر کوه‌های بلند شهرستان لامرد به‌شمار می‌آیند و رودخانه‌های «بیرمی»، «مهران» و «گاوبندی» که خشکرودهایی بیش نیستند، رودهای این شهرستان را تشکیل می‌دهند. آب و هوای شهرستان لامرد بسیار گرم و خشک است. وجود یک رشته‌کوه بلند، شهرستان لامرد را به دو بخش و قسمت مجزا یکی دشت مرکزی (شامل قسمت اعظم بخش مرکزی، بخش اشکنان) و دیگری دشت علامرودشت (شامل بخش چاه ورزو بخش علامرودشت) تقسیم نموده‌است.

بافت روستاهای آن طولی، در کنار محورهای ارتباطی اصلی به شهرستان شکل گرفته‌است و غالباً در دامنه کوه هستند. پوشش گیاهی این منطقه ضعیف بوده واغلب کهور، گز، نخل و خارشتر می‌باشد.

پیشینه و تاریخ

در دوران گذشته و پیش از آنکه لامرد به شهر تبدیل شود خود روستای کوچکی از دهستان تراکمه از توابع بخش کنگان شهرستان بوشهر بوده‌است. اما با تغییر در تقسیمات کشوری روستای لامرد دهستان تراکمه به مرکز بخش تراکمه تبدیل شد. تراکمه (لامرد) تا سال ۱۳۶۸ یکی از بخش‌های شهرستان لارستان بود، اما از این سال به بعد به شهرستان لامرد تغییر نام داد و هم‌اکنون دارای سه بخش است که شامل ۷ دهستان و ۱۴۰ روستا می‌باشد[۲]. این شهر در قدیم به تراکمه مشهور بوده‌است. طبق بررسی‌های انجام شده توسط کارشناس میراث فرهنگی شهرستان لامرد، این شهرستان دارای پیشینه‌ای کهن می‌باشد. تل تاریخی کنارو در جوار روستای رکن آباد دارای قدمتی بالای پنج هزار سال می‌باشد و در بخش علامرودشت تل‌های چند هزار ساله‌ای را می‌توان یافت که در آنجا سفال نخودی منقوش یافت شده‌است. علامرودشت در عصر هخامنشی دارای کوشکهایی بوده‌است که هم اکنون سر ستون آن بناها یافت شده‌است. در دوره اشکانی و ساسانی لامرد یک پایگاه نظامی بوده و قلاع بسیاری در آن ساخته می‌شود البته تعدادی آتشکده نیز به رسم عبادت آن روزگار احداث می‌شود که تعدادی از آن‌ها در خفرویه علامرودشت و اشکنان باقی مانده‌است. در دوران اسلامی تنگه لامرد رهگذر اقوام بسیاری بوده‌است که لایه لایه‌های فرهنگ غنی این منطقه را تشکیل داده‌اند.

دانشگاه‌های شهرستان لامرد

• دانشگاه دولتی لامرد
• دانشگاه آزاد اسلامی لامرد
• دانشگاه پیام نور لامرد
• دانشگاه غیرانتفاعی تابناک لامرد
• دانشکده پرستاری لامرد
• دانشگاه علمی کاربردی لامرد
• دانشگاه آزاد اسلامی علامرودشت
• دانشگاه پیام نور اشکنان

ـ وضعیت آب وهوایی:

شهرستان لامرد ازنظرآب وهوایی جزء مناطق گرم وخشک محسوب می شود.حداقل درجه حرارت درزمستان صفرودرتابستان به بیش از 50 درجه سانتیگرادمی رسد.

 ـ پیشینه تاریخی :

سابقه تاریخی لامرد مطابق با مطالعه آثار باستانی بجا مانده چون قلعه ها، تل ها، گورستان ها، آسیاب های آبی، قنات ها و سدها وپل ها، به دوران های عصرنوسنگی -مس وسنگ –تاریخی و دوره ها ی اسلامی می رسد. شاید قدیمیترین محل سکونت در لامرد را بتوان سایت تل کنارو در روستای رکن آباد با قدمت بالای پنج هزار سال عنوان کرد که در کنار تل منده چاه گزی علامرودشت از قدیمیترین سکونتگاههای شهرستان لامرد می باشد.

وجود62 اثرتاریخی ثبت شده درزمره آثارملی وده هااثرغیرثبتی گواه قدمت دیرینه این سرزمین است.

ـ وجه تسمیه لامرد:

در بیان وجه تسمیه لامرد نیز نظرات متفاوتی ارائه شده است:

لامردون (lamerdoun): در لغت به چادر صحرانشینان اطلاق می شده است .

 لامرز (lamerz):  بعضی از مورخین بر این عقیده اند که در زمان قاجار همزمان با تقسیمات کشوری توسط خارجی‌ها این شهر را لامرز به معنای مکانی‌که مرز نیست نامیده اند. .

لایم رود (laimroud): زمانی که گروه‌های انگلیسی در دوره قاجار وپهلوی برای کشف نفت و  باستان شناسی به این سرزمین آمدند ، آن را لایم رود نامیدند . زیرا در جنوب این شهریک راه مال رو قرار داشت که قافله ها از آن عبور می کردند ، و به آن  لایم رود به معنی جاده یا دره گچی گفته می شده که به مرورزمان به لامرد تغییر لفظ داده است .

لامرد (lameraddaً): برخی بر این عقیده  اند که مهاجران عربی که برای نخستین بار از بحرین و حجاز به این سرزمین آمده اند ، این منطقه را لامرد به معنای راه بدون بازگشت نامیدند .

لامرید (lamorid): زمانی‌که انگلیسی‌ها در دوره رضاخان پهلـــوی به دنبال استقرار امنیت به ایران آمدند ،‌ مردم این منطقه از پرداخت مالیات خودداری نموده و به همین دلیل این منطقه را لامرید به  معنا ی تسلیم ناپذیر نامیدند .

لامرود (lamrood):نام دیگری که دردوره پهلوی دوم درتقسیمات کشوری به آن شناخته شده است.

و اکنون لامرد lamerd

ـ زبان ومذهب :

زبان رایج در لامرد، فارسی همراه با لهجه محلی است که در بخشهای مرکزی و علامرودشت تشابهاتی از نظر لهجه با لهجه بوشهری و زبان لری وجود دارد . مردم بخش اشکنان نیزاز لهجه خاص خود که مشابه با لهجه مردم لارستان است استفاده می کنند،  100  درصد جمعیت این شهرستان را مسلمانان تشکیل می دهندکه 95 درصد آن شیعه و5 درصد اهل تسنن هستند.                 

ـ میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری لامرد

شهرستان لامرد دارای 62 اثر ثبتی 22 اثر در حال ثبت می باشد که می توان از جمله آثار تاریخی آن:

 

سنگ نگاره های  اشکنان :

سنگ نگاره های اشکنان یک موزه سر باز است که نمونه های آن از خلیج فارس تا مرکز استان وجود دارد.وجه بارز این سنگ نگاره ها را می توان قدمت بالای آنها دانست و موضوع نقشها بیشتر شکار حیوانات است .در موارد بسیاری نقش های این سنگ نگاره ها برای محققان هنوز محل تحقیق می باشد.در مورد این سایت با ارزش تاریخی تا کنون مقالاتی علمی در سطح بین المللی چاپ شده است.

مجموعه علی خان اشکنان:

مسجدعلی­خان:
از دیگر بناهای دوره قاجاریه اشکنان مسجد علی­خان است. این مسجد دارای تزیینات زیبای گچبری در ایوان و شبستان می­باشد. سقف چوبی مسجد با نقاشی تزئین شده و دارای دو شبستان است که شبستان دوم آن در قسمت زیرین حیاط و شبستان اصلی واقع شده است
حمام: در ضلع غربی و کنار مسجد، حمام علی­خان قرار دارد.
این حمام از دو فضای اولیه، سرینه و گرمخانه تشکیل شده که در قسمت گرمخانه تون حمام نیز قرار دارد
مسجد-حمام -قلعه-آب انبار،مربوط به دوره قاجاریه واقع درمرکز شهراشکنان ازجمله آثارتاریخی است که به ثبت ملی رسیده است.

تخت مهنشاهی:

این قلعه عظیم بر روی کوهی ساخته شده است که براحتی قابل دسترس نیست و به طول تقریبی یک کیلومتر و در عرض 500 متر یکی از بزرگترین قلاع منطقه می باشد.این سایت بزرگ در بخش علامرودشت و در 3 کیلومتری جنوب روستای روگیر تاج امیری واقع شده است.قدمت این اثر به دوران ساسانیان باز میگردد و خرابه های شاه نشین و شهرک وابسته به آن بر سر این کوه فلات مانند موجود است.

 پل آب رسان اهل:

درفاصله 26کیلومتری شرق لامرد و2کیلومتری شمال شهراهل درمیان یک دشت  واقع است.  به منظور انتقال آب از دره اهلان به روستای پاقلات ساخته شده است. این پل آب بر در فاصله 1 کیلومتری شمال شهر اهل در میان زمین های بایر که با شیب ملایمی به سمت شمال امتداد دارد به صورت دیواری عظیم از دور نمایان است. این پل آب بر بر روی دیواری به ارتفاع تقریبی 10 متر که نسبت به شیب زمین متفاوت است عبور می کند.مسیر پل آب بر از تنگ اهلان شروع می شود و در طول مسیر تنها آثار پل که به صورت پشته هایی از خاک تبدیل شده نمایان است اما بر روی رودخانه فصلی و در طرف دیگر این رودخانه اثار پل آب بر به طول 67 متر سالم مانده است. این پل سنگ و ساروجی متعلق به حدود 1000 سال قبل که درفهرست آثارملی به ثبت رسیده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

آسیابهای آبی  تنگ ترمان:

در فاصله 15 کیلومتری شهر لامرد در مسیر اتوبان لامرد-مهر و در سمت راست جاده یکی از آسیابهای آبی تنگ ترمان متعلق به دوره قاجاریه را می توان مشاهده کرد. . این اسیاب ها را به منظور آرد کردن گندم و دیگر حبوبات بکار میرفته است ،این آثار به لحاظ موقعیت وهمجواری بااتوبان لامرد-مهربه سهولت قابل دسترس وبازدیدودرفهرست آثارملی به ثبت رسیده است.تنگ ترمان نیز در قسمت جنوبی این آسیاب واقع گشته است و بالای 10 آسیاب را در خود جای داده است.

-حمام ده کهنه چاهورز،هفت برکه میر حسنی ، استودان شهر لامرد ، محوطه   تاریخی گلرخ چاه ورز ، تل علامرودشت ، قلعه گوری رکن آباد   ، پل آب رسان خشت ، آب انبارهای پاقلات ، ، آسیاب آبی ابوحنا – وردوان…ازدیگرآثارثبتی شهرستان میتوان نام برد.